سوالات درس 12 مطالعات اجتماعی هشتم
مطالعات اجتماعی هشتم درس دوازدهم
سوالات درس 12
1-در زمان عباسیان چگونه شرایط برای تشکیل سلسله های ایرانی بوجود آمد؟
خلافت عباسیان پس از یک قرن فرمانروایی، ضعیف شد و خلفا در اداره قلمرو پهناور
خود ناتوان بودند. از این‌رو، شرایط مناسبی برای تشکیل سلسله های ایرانی به وجود آمد
2-در زمان سلطه عباسیان بر ایران (بین قرن 3 تا 5 هجری ) کدام سلسله ها بر برخش های از ایران حکمت می کردند؟
سلسله های طاهریان، صفاریان، علویان، سامانیان و آل بویه ،مهمترین سلسله های
ایرانی بودند که در فاصله قرن های سوم تا پنجم هجری بر بخشهایی از ایران
حکومت می کردند. این سلسله های جز علویان طبرستان، ریشه و تبار ایرانی داشتند. آنها به تدریج بهحکومت
عباسیان بر ایران پایان دادند.
3-سلسله های طاهریان ، صفاریان ،علویان ، سامانیان و آل بویه چگونه به قدرت رسیدند وروابط آنها با خلفای عباسی
چگونه بود؟
*طاهر ذوالیمنین مؤسس سلسله طاهریان و امیر اسماعیل سامانی مؤسس سلسله سامانیان به فرمان وتأیید
مامون عباسی به قدرت رسیدند . رابطه دوستانه با خلیفه داشتند ودر اداره امور مستقل بودند.
*یعقوب لیث مؤسس سلسله صفاریان بدون اجازه خلیفه عباسی وبا حمایت مردم و گروه عیاران به قدرت رسید و او
دشمن خلیفه بود.
*علویان به دلیل پیروی از مذهب شیعه از حکومت عباسیان اطاعت نمی کردند و دشمن خلیفه عباسی بودند.
*آل بویه پس از تصرف بغداد خلفای عباسی را مجبور به اطاعت از خود کرد.
4-کدام سلسله ها پیرو مذهب شیعه بودند و چه اقداماتی انجام شد؟
علاوه بر علویان طبرستان، آل بویه نیز پیرو مذهب شیعه بودند. در دوران حکومت آنها،
معارف و فرهنگ شیعه در ایران مورد توجه قرار گرفت و گسترش یافت
به دستور فرمانروایان آل بویه به خصوص عضدالدوله که مشهور ترین فرمانروای آل بویه بود، حرم مطهر امامان : در
نجف، کربلا و کاظمی نبازسازی شد و مراسم
روز عید غدیر و مجالس سوگواری امام حسین(ع) با شکوه برگزار می شد.
5-تأثیر اسلام بر فرهنگ ایرانی وتأثیر دانشمندان ایران بر اسلام چگونه بود؟
اسلام روح و جان تاز های به جامعه و فرهنگ ایرانی دمید و به آنتحرک و پویایی
خاصی بخشید. ایرانیان سابقه ای طولانی در علم ودانش و هنر داشتند؛ آنان پس از پذیرش اسلام، از تمام توان
واستعداد خود برای پیشرفت و گسترش فرهنگ و تمدن اسلامی،استفاده کردند . ایرانیان مسلمان در تأسیس و
گسترش معارفاسلامی، علوم انسانی و علوم تجربی، هنر و ادبیات پیشگام بودند
6-عالمان و دانشمندان مسلمان ایرانی در چه رشته هایی آثار سودمندی ارائه کردند؟
در معارف اسلامی، تفسیر قرآن ، فلسفه، تاریخ، جغرافیا وموسیقی
ایرانیان حتی در زبان و ادبیات عربی نیز پیشتاز بودند و قواعد صرف ونحو و دستور زبان و ادبیات عربی توسط ادیبان
ایرانی تدوین شد .
7-افرادی چون عبدالله بن مُقَّفَع در انتقال میراث ادبی و تاریخی ایران باستان به جامعه اسلامی در قرون نخست هجری
چه نقشی داشتند؟
. نویسندگان و مترجمان ایرانی مانند عبدالله بن مُقَّفَع ]مشهور بهروزبه ایرانی[، کتا ب هایی را در موضوع تاریخ
پادشاهان و قهرمانانکهن ایران و نیز اندرزنامه ها و آداب کشورداری از زبان پهلوی به زبانعربی ترجمه کردند.
8-کدام سلسله ها نقش بیشتری در رونق وشکوفایی فرهنگ و تمدن ایرانی – اسلامی داشتند؟
سامانیان و آل بویه بیشتر فرمانروایان این سلسله ها به علم و ادبعلاقه مند بودند و برای عالمان، دانشمندان و
ادیبان، ارزش و احترام فراوانی قائل می شدند
. پایتخت این سلسله ها، مرکز دانش و محل پژوهش بزرگان علم وادب بود . وزیرانی که در آن زمان امور کشور را اداره
می کردند، اغلبمردانی بافرهنگ و دانش دوست بودند. برخی از آنان مانند خاندانجیهانی و خاندان بلعمی )وزیران
سامانیان( در شمار عالمان و ادیباننامدار قرار داشتند.
9-دو وزیر دانشمند دوره سامانیان را نام ببرید .
بلعمی - جیهانی
10-زبان اداری و زبان گفتاری پس از ورود اسلام به ایران چه بود؟
پس از ورود اسلام به ایران تا مدّت ها، عربی، زبان اداری ایران بود.فرما نها و نامه های اداری به زبان عربی نوشته می
شد و دانشمنداننیز کتا بهای خود را به عربی می نوشتند. مردم ایران اگرچه به عربیبه عنوان زبان قرآن احترام می
گذاشتند، اما همچنان به زبان فارسی،سخن می گفتند.
11-از چه زمانی توجه به زبان فارسی بیشتر و رونق ادبیات فارسی آغاز شد؟
از قرن سوم هجری به بعد، در نتیجه علاقهٔ امیران و وزیران، حکومتهای صفاریان و سامانیان به فرهنگ و زبان ایرانی،
رونق ادبیاتفارسی آغاز شد.
رودکی، پدر شعر فارسی با تشویق و حمایتسامانیان، اشعار خود را سرود.
فردوسی نیز در اواخر دورهٔ سامانیان،سرودن شاهنامه را آغاز کرد .
12- معماری ایران در دوره اسلامی چگونه بود و در کدام بناها هنر ومعماری ایرانی به چشم می خورد؟
معماری و هنر ایران در دوران اسلامی در ادامه معماری عصر باستانبود. مساجد از نخستین جلو ه های مهم معماری
ایرانی اسلامیبودند. برخی از مساجد در ابتدای از ورود اسلام به ایران براساساصول معماری دوره ساسانی ساخته شدند.
آرامگا هها،
جلوه شکوهمند دیگری از میراث معماری ایرانی اسلامی به شمار می روند. آرامگاه امیراسماعیل سامانی در بخارا و
آرامگاه قابوس وشمگیردر گنبد قابوس از آن جمله اند .
