سوالات درس 14 مطالعات هشتم
مطالعات اجتماعی هشتم درس چهاردهم
درس 14
1-چرا ازمیان سه سلسله ترک تبار ، سلجوقیان مهم تر بودند؟
الف - تأثیردر تحولات ایران و سایر سرزمین های اسلامی
ب - وسعت قلمرو
ج) گسترش علم ودانش هنر ومعماری
2-تشکیلات اداری و حکومتی سلجوقیان برگرفته از کدام سلسله ها بود؟
برگرفته از سامانیان و غزنویان - البته تشکیلات آن دوره ها نیز برگرفته از نظام اداری و حکومتی ایران باستان بود
3-در دوره سلجوقیان چه کسی قدرت معنوی و چه کسی قدرت سیاسی ونظامی داشت؟
در رأس حکومت سلجوقی، سلطان قرار داشت. در آن دوره، خلیفهٔ عباسی بیشتر ریاست معنوی و دینی داشت و
قدرت سیاسی و نظامی در اختیار سلاطین بود.
4- چرا سلاطین سلجوقی سعی می کردند خود را مطیع و پشتیبان خلیفه نشان دهند؟
سلاطین سعی می کردند برای مشروعیت بخشیدن به حکومت خود و جلب نظر مردم، خود را مطیع و پشتیبان
دستگاه خلافت نشان دهند.
5-ویژگی شاهان دوره سلجوقی چه بود؟
اگرچه شاهان در امور مختلف با وزرا مشورت می کردند اما رأی و نظر آنها مافوق همه بود. در این دوره نیز سلاطین با
ظلم و خودکامگی حکومت می کردند و منتقدان و مخالفان خود را به سختی مجازات می کردند. سلاطین زندگی
پرتجملی داشتند و صاحب املاک و ثروت زیادی بودند.
6-چرا سلجوقیان به وجود وزیران ایرانی برای اداره کشور نیازمند بودند ؟
سلجوقیان، مردمانی گله دار(دامدار) و بیابا نگرد بودند که با زور شمشیر، امور سیاسی و نظامی را در اختیار گرفتند، آنها
از شهرنشینی و کشورداری بی خبر بودند و برای ادارهٔ قلمروِ پهناور خود ناگزیر شدند از وزیران ایرانی استفاده کنند.
7-دو تن از وزیران مهم سلجوقیان را نام ببرید.
عمیدالملک کُندری - وزیر سلطان طغرل نقشی مؤثر در موفقیت های این سلطان داشت.
خواجه نظام الملک - وزیر آلب ارسلان و ملکشاه نیز چنان قدرت و نفوذی داشت که کمتر کاری بدون صلاحدید و
مشورت او انجام می گرفت.
8- تنظیم رابطه سلطان با خلیفه ودیگر فرمانروایان از وظایف چه کسی بود؟
از وظایف وزیران
9-دوره سلجوقیان از چه نظر از دوره های برجسته تاریخ ایران محسوب می شود؟
از نظر گسترش دانش و هنر و ادب
10-خواجه نظام الملک چه مدارسی را بنیان گذاشت ؟ مهمترین آنها در کدام شهرها بودند؟
مدارس نظامیه
مهم ترین آنها نظامیه های نیشابور، اصفهان و بغداد بودند. او اموال و املاک زیادی را وقف این مدارس کرد.
11-ویژگی مدارس نظامیه چه بود؟
به مدرسان، مدیران و کارکنان نظامیه ها، حقوق پرداخت می شد. این مدارس، مقررات خاصی داشتند و استادان و
شاگردان با دقت خاصی گزینش می شدند و رقابت شدیدی برای رسیدن به مقام استادی در این مدارس وجود داشت.
12-دو تن از اساتید و دانش آموختگان مدارس نظامیه را نام ببرید.
اما م محمد غزالی، عاِلم بزرگ ایرانی از استادان نظامیه بود.
سعدی، شاعر معروف نیز از دانش آموختگان مدارس نظامیه بود.
13-در آستانه هجوم مغول ها کدام منطقه بزرگترین مرکز علمی و ادبی و مذهبی ایران بود ؟ چرا؟
خراسان - زیرادر آن زمان در شهرهای خراسان بیش از سایر مناطق ایران مدرسه وجود داشت؛
14-زبان وادب فارسی در دوران غزنویان ، سلجوقیان و خوارزمشاهیان چه جایگاهی داشت؟
در هر سه دوره زبان و ادب فارسی مورد توجه و حمایت قرار گرفت و روز به روز علاقه به گسترش این زبان بیشتر شد
زبان فارسی با حمله محمود غزنوی در هند، و با توسعه قلمرو توسط سلجوقیان در آسیای صغیر رواج یافت .
به دنبال تغییر زبان از عربی به فارسی برای نوشتن نامه ها و فرما نهای حکومتی در دورهٔ سلجوقی
تعداد بیشتری از مورخان و دانشمندان علا قه مند به نوشتن کتاب های خود به زبان فارسی شدند.
) در قرن های پنجم و ششم هجری، زبان ترکی که زبان فرمانروایان بود، نیز در ایران رواج پیدا کرد و برخی
از واژ ه های آن به زبان فارسی راه یافت.)
15-چه چیز سبب گسترش شهر وشهرنشینی در دوره سلجوقی شد ؟ و کدام شهرها پایتخت سلجوقیان بودند؟
آرامش و رونق بازرگانی، سبب گسترش شهر و شهرنشینی و به وجود آمدن شهرهای بزرگ و پرجمعیت شد.
پایتختهای سلجوقیان : ری، نیشابور و اصفهان
16-ویژگی معماری در دوره سلجوقی چه بود وچگونه به اوج شکوفایی خود رسید؟
در ساختن مساجد ایرانی، ابتکار خاصی به کار رفت و حیاط و چهار ایوان اطراف آن معمول گردید.
در ساختن انواع گنبدها، بر جها و منار ه ها، کاروانسراها و مدارس نیز الگوهای جدیدی در معماری به کار گرفته شد .
در قر نهای پنجم تا هفتم هجری، «آجرکاری » و «کاشی کاری » در بناها به اوج زیبایی و شکوفایی رسید. کاشی کاری از
ابتکارات مهم معماران ایرانی برای تزئین بناها بود.
17-نمونه هایی از نشانه های گسترش هنر در دوره سلجوقی را ذکر کنید .
- ظروف زرین فام یا طلایی که با نقش و نگا رهای مختلف تزئین شده
- ساختن جلد کتاب از چرم و نقش انداختن بر روی آن
- ساختن ظروف سفالین لعا بدار و بدو ن لعاب
- خوشنویسی
- فلزکاری
- تذهیب
جواب درست و حسابی نداشت